Enerji Kimlik Belgesi

Enerji Kimlik Belgesi , “5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” uyarınca ülkemizde binaların enerji performans hesaplarını ve binaların enerji sınıfını gösteren belgedir. Kısaca açıklamak gerekirse bir binanın enerji verimliliğini, yapının mimari ve mekanik tüm özelliklerini göz önünde bulundurarak hesaplayarak o yapının enerji sınıfının belirlenmesini sağlar. 01.01.2011 tarihinden itibaren yapı ruhsatı alan yeni binalarda, Yapı Kullanım İzin Belgesi (İSKÂN) alınması safhasında ilgili idare ve belediyeler tarafından bu belge istenir. Belgenin kesinlikle bulunması ve ilgili idareye sunulması şarttır.

• Yeni binalarda bina enerji performans notunun C’den daha aşağı çıkması halinde Yapı Kullanma İzin Belgesi verilmez. Notun iyileştirilmesi için proje değişikliklerine ihtiyaç var demektir.
• C Sınıfı yapılar olması gerekenden %15 – %20 daha fazla enerji tüketen binalardır. Yönetmelik gereği bu oran tolere edilebilir aralıkta kalmaktadır.
• B Sınıfı yapılar olması gerekenden %5- %10 daha fazla enerji tüketen binalardır. Yönetmelik gereği bu oran tolere edilebilir aralıkta kalmaktadır.
• A Sınıfı yapılar ise tasarlandığı hali ile tüketmesi öngörülen enerji kadar enerji tüketen, sarfiyatı en aza indiren, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan yapılardır.
• Enerji Kimlik Belgesi hazırlandığı tarihten itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir.
• Enerji Kimlik Belgesi T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans almış ve bu belgeyi hazırlamak için tescil edilmiş firmalar tarafından verilebilir.
• Enerji Kimlik Belgesi en az 3 nüsha halinde hazırlanır;
  • Birinci Nüsha ilgili belediye veya idareye onaylanması için verilir.
  • İkinci Nüsha bina girişine görünür ve okunabilecek şekilde asılır.
  • Üçüncü nüsha ise bina sahibine verilir ve belge saklanmalıdır.

Satış, kiralama gibi işlemlerde belge binanın yeni sahibine teslim edilir.

• Enerji Kimlik Belgesi, binanın enerji tüketimini değiştirecek bir değişiklik yapılması halinde bir yıl içinde yenilenmek zorundadır.
• Enerji Kimlik Belgesi binanın tamamı için hazırlanmalıdır. Ancak istenildiği takdirde, bağımsız bölümler ya da ayrı ayrı katlar için de verilebilir.

Enerji Kimlik Belgesi, tıpkı beyaz eşyaların üzerinde gördüğümüz enerji sınıfı etiketlerindeki gibi, bir binanın A – G harfleri aralığında temsil edilen enerji sınıfını belirler. Bu enerji sınıfı, binanın yıllık enerji ihtiyacına ve enerji tüketimine göre belirlenir. A harfi en iyi performans sınıfını, G harfi ise en düşük performans sınıfını temsil etmektedir.

Enerji Kimlik Belgesinde ayrıca binanın ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su ve aydınlatma için yıllık enerji ihtiyacı bulunmakla beraber binanın yıllık karbon salım miktarı ve yenilenebilir enerji kaynağı kullanım oranları da yer almaktadır. Enerji Kimlik Belgesinin 10 yıl geçerliliği bulunmaktadır. Fakat binaya yapılan tadilatlar neticesinde bina Enerji Sınıfının yüksek çıkması için EKB isteğe bağlı olarak yenilenebilir. Genel olarak Enerji Kimlik Belgesi binalar için düzenlenmekte ancak talep edilmesi halinde binanın (daire, dükkan gibi) bağımsız bölümleri için de düzenlenebilir.

Mevcut binalarda ve 01.01.2011 tarihinden önce ruhsat almış, yapımı halen devam eden binalarda ise Enerji Kimlik Belgesi alınması için son tarih 01.01.2017 ‘dir. 01.01.2011 tarihinden sonra yapı ruhsatı almış olan;

• Müstakil Konutlar
• Apartmanlar
• Rezidanslar
• Oteller
• Alışveriş Merkezleri
• Hastaneler
• Okullar
• Yurtlar
• Fabrikaların İdari Kısımları

Yani kısaca içinde insan bulunan, ısıtılma ve/veya soğutulma sonucunda enerji tüketen her yapının Enerji Kimlik Belgesi’nin bulunması zorunludur.

Enerji Kimlik Belgesi almak zorunda olmayan yapı türleri aşağıda sıralanmıştır;

• Kullanım ömrü 2 yıldan az olan binalar
• Seralar, ahırlar, ağıllar, tarım faaliyeti yürütülen alanlar
• İmalat yapılan ya da depo olarak kullanılan alanlar, fabrikalar, hangarlar, antrepolar
• Kullanım alanı mimari projeye göre 50 m2’den az olan binalar.

Yukarıda sıralanan binalar dışında ülkemizde tüm binaların Enerji Kimlik Belgesinin olması zorunludur.

Enerji Kimlik Belgesi nasıl alınır ve kimler verebilir?

Enerji Kimlik Belgesi vermeye yetkili olan mühendislik firmaları, enerji verimliliği denetim ve danışmanlık firmaları tarafından düzenlenir. Enerji Kimlik Belgesinin hazırlanması için;

• Yapı Ruhsatı
• Mimari Proje
• Mekanik Proje
• Elektrik Projesi
• Isı Yalıtım Raporu

gereklidir.

Mimari projenin tüm ölçüleri, kat alanları, ısıtılan ve ısıtılmayan zon alanları, pencere ve kapı ölçüleri, toprağa temas eden duvarların ölçüleri, çatı yükseklikleri, çatı kenar ve mahya uzunlukları vb. gibi tüm ölçüler sisteme girilerek sistemde binanın mimari olarak bir prototipi oluşturulur.

Mekanik projede bulunan ısıtma sistemi türü, ısıtma elemanlarının çeşidi, tasarım sıcaklığı, radyatörün yeri, dağıtım borularının yalıtım durumu, sistemin çalışma şekli, kazan tipi, kazanın yapım yılı vb. özelliklerin tümü mimari olarak oluşturulan proje örneğinde ilgili kısımlara eklenerek sistemin hesaplama yapacağı parametreler girilmiş olur. Elektrik projesinde bulunan tüm aydınlatma elemanlarının çeşitleri, güçleri, askı boyları vb özellikler sisteme veri olarak eklenir.

Isı yalıtım raporunda özgül ısı kaybı tablosunda yer alan yapının inşasında kullanılan malzemelerin kalınlıkları, ısıl geçirgenlik katsayıları, özgül ısı kaybı hesapları göz önünde bulundurularak bileşenler tanımlanır ve bu bileşenler kullanılarak binanın ısı kayıpları, ısı köprüsü oluşturan noktalardaki durumu hesaplanmış olur.

Enerji Kimlik Belgesi Uygulamasında Bilinmesi Gerekenler

Enerji Kimlik Belgesindeki Değerler Neyi İfade Eder?

Enerji Kimlik Belgenizin alt kısmında bulunan tabloda;

• Isıtma
• Sıhhi Sıcak Su
• Soğutma
• Havalandırma
• Aydınlatma alanlarında A ‘dan G’ye kadar ayrı ayrı 5 adet hesaplama sonucu bulunur.

Proje hazırlanırken girilen veriler ışığında yıllık enerji tüketimleri Nihai, Birincil ve Kullanım Alanı Başına kWh/yıl ve kWh/m2.yıl birimlerinde hesaplanır. Bu değerler doğrultusunda harf değerleri ile not verilmiş olur. Yukarıda sayılan 5 farklı hesaplama sonuçları esas alınarak binanızın toplam enerji kullanımı hesaplanmış ve notlandırılmış olur.

Sera Gazı Emisyonu Nedir?

Sera gazı emisyonu binanızın tükettiği enerji sonucu atmosfere saldığı CO2 miktarının hesaplanmasıdır. Binanızın sera gazı emisyon miktarının C’den daha kötü bir sonuç çıkması halinde Enerji Kimlik Belgeniz onaylanmaz ve proje değişikliği yapmanız gerekir. Çevre ve  Şehircilik Bakanlığı, binaların atmosfere saldığı CO2 miktarına göre vergilendirilmesi için Maliye Bakanlığı ile bir çalışma başlatmış olup önümğzdeki yıllarda uygulamaya geçeceği belirtilmektedir.

Yenilenebilir Enerji Kullanım Oranı Nedir?

Bu oran binanın ihtiyacı olan enerjinin ne kadarlık bir kısmının doğal kaynaklardan ve yenilenebilir sistemlerle sağlandığını tespit eder.

Eğer binanızda ısıtma, sıhhi sıcak su, soğutma ve havalandırma sistemleri için yenilenebilir kaynaklar yardımıyla enerji elde ediyorsanız, sera gazı emisyon miktarınız düşük, binanızın enerji performansı ise iyi ve yüksek çıkacaktır.

Tüm bu hesaplamalar nasıl yapılıyor?

Binanın enerji ihtiyaçlarının hesaplanması için BEP-TR adında bir yazılım geliştirilmiştir. Programın ismi Bina Enerji Performansı ve Türkiye’den gelmektedir. BEP-TR, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın veritabanına bağlı web tabanlı bir yazılımdır.

Bu konuda eğitim almış EKB Uzmanları, kendilerine verilen kullanıcı adı ve şifre ile yazılıma bağlanarak çalışma yaptıkları binanın; bölgesel, mimari, mekanik ve elektrik bilgilerini detaylı olarak programa işleyerek kaydederler. Program ise girilen tüm verileri değerlendirerek, üzerinde çalışılan binanın yıllık enerji ihtiyaçlarını hesaplar ve bu değerleri referans değerler ile karşılaştırarak binanın enerji sınıfını belirler.

Tüm bu veriler binanın mevcut projelerinden alınarak programa girilecektir. Bu nedenle binaya yapılan tadilatların bina projelerine işlenmesi gerekli olacaktır. Örneğin duvar yalıtımı sonradan yapılmış bir binanın projesine bu değişiklik işlenmemiş ise,  ya bina duvar yalıtımsız olarak kabul edilecek ya da röleve projesi çıkarılacaktır.

Binanın Enerji Sınıfının yüksek çıkmasının avantajları nelerdir?

Binanın Enerji Sınıfı, yıllık enerji ihtiyacını ve dolayısı ile yıllık enerji tüketimini işaret etmektedir. Örneğin Enerji Sınıfı A olan bir binanın ısıtılması, soğutulması, havalandırılması için harcanacak enerji miktarı Enerji Sınıfı G olan binaya göre çok daha az olacağından bu bina alım-satım ve kiralamalarda tercih sebebi olacaktır. Bu binanın tercih edilmesi ise satış ve kiralama fiyatını direkt etkileyecektir. Ayrıca önümüzdeki yıllarda binaların Enerji Sınıfını yükseltmeleri için devletin özendirici girişimlerde (Örneğin Enerji Sınıfına göre vergilendirme sistemi vb.) bulunacağı tahmin edilmektedir.

Bina Enerji Sınıfını yükseltmek için neler yapılabilir?

Mevcut bir binanın Enerji Sınıfını yükseltmek için çeşitli tadilat girişimlerinde bulunulması ve bu değişikliklerin bina projelerine işletilmesi gerekmektedir. Örneğin bina dış duvar ve çatısına yalıtım yaptırılabilir, sıcak kullanım suyu güneş panelleriyle sağlanabilir, aydınlatmada, ısıtmada ve soğutmada enerji verimli ürünler kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta ise hesaplamalarda sadece binaya ait bilgilerin kullanılacak olmasıdır. Örneğin; kullanılan beyaz eşya, televizyon, split klima gibi eşyalar ve kullanım alışkanlıklarından kaynaklanan farklılıklar binanın Enerji Sınıfına etki etmeyecektir.

Detaylı bilgi için enerji kimlik belgesi yazısına göz atabilirsiniz.